Ziekteproblemen in het najaar

Gegevens
Categorie: Ziekte en genezing
Gepubliceerd op vrijdag 15 februari 2008 11:17
Geschreven door Administrator
Hits: 2715

De belangrijkste oorzaken voor de ziekten zijn evenals in de zomermaanden: wisselingen of aanvullingen in het visbestand zonder quarantaine, te korte quarantaine periodes bij de dealers na transport, de hogere temperaturen, slechte kwaliteit voer en slechte waterkwaliteit. Hoe hiermee om te gaan, is inmiddels in het vorige artikel besproken. In dit artikel wil ik wat specifieker op de parasieten zelf ingaan. In eerste instantie op de parasieten die zichtbaar zijn met het blote oog en karperpokken. In het volgende artikel zal dan in detail worden ingegaan op de ziekteverwekkers die niet met het blote oog zichtbaar zijn.

Met welke parasiet heb je te maken?
Ga bij het beoordelen van ziekten nooit alleen af op het uiterlijk van de vis, tenzij de ziekte verwekker met het blote oog zichtbaar is. Op basis van alleen symptomen zoals een wondje of witte waas is niet te zeggen welke parasiet de problemen veroorzaakt en dus ook niet welk middel je hier tegen in moet zetten. Laat altijd, in het geval de ziekteverwekker niet met het blote oog zichtbaar is, een uitstrijkje voor microscopisch onderzoek maken alvorens een middel toe te passen. Op deze manier kun je een gerichte bestrij- ding toepassen zonder de vissen en het vijvermilieu met andere niet effectieve middelen te belasten. Wanneer met behulp van een microscopisch onderzoek is vastgesteld welke parasiet de problemen veroorzaakt, kun je gericht aan de gang. Bij het ontbreken van parasieten (en een goede waterkwaliteit) dient een controle op bacteriën plaats te vinden waar tevens wordt bepaald welke middelen effectief zijn tegen de gevonden bacterie.

In aansluiting op het zomer artikel komt nu het najaar aan bod. Evenals in de zomermaanden zijn in het najaar in zijn algemeenheid minder problemen te verwachten.Deze periode is met name belangrijk om de vissen voor te bereiden voor de wintermaanden. Indien er nog behandelingen zijn uit voeren, dient men rekening te houden met de (lagere) temperaturen. Ook in deze periode vinden we in de "top 5 ziekten" weer de volgende parasieten: Trichodina, Costia, Witte stip, Chidonella en wormen. Verder komen ook bacterie problemen voor in deze periode, waarvan gatenziekte, vinrot en waterzucht of "dropsy" de meest bekende zijn.

Uitwendig zichtbare ziekteverwekkers/ziekten

Karperluis:
Karperluis is met het blote oog zichtbaar en behoort tot de groep van Arthropoden. Van deze groep zijn nog veel meer soorten bekend. Met uitzondering van de ankerworm (zie hieronder) spelen de overige soorten geen rol van betekenis bij Koi en worden daarom niet behandeld. Het volwassen stadium van de kar-perluis heeft een afmeting van enkele millimeters tot ±1 cm. De luis injecteert een gif in de vis met behulp van een stekel. Jonge vissen kunnen door dit gif direct worden gedood. Oudere meer volwassen vissen kunnen beter tegen dit gif en kunnen in sommige gevallen tientallen karperluizen meedragen zonder dat er sterfte optreedt. De luis kent drie stadia: volwassen luis, ei en juveniele (jonge) luis. Het uitkomen van de eitjes duurt 10-50 dagen afhankelijk van de temperatuur. Ingrijpen is noodzakelijk, omdat ook een volwassen vis uiteindelijk gedood zal worden door de ophoping van de gifstoffen in het lichaam. De kar-perluis zelf voedt zich tijdelijk op de vis, laat dan los en gaat op zoek naar een volgend slachtoffer. De luis kan 3 weken in de vijver overleven zonder gastheer. De verwondingen die achter blijven na een steek van een karperluis vormen invalspoorten voor schimmels en bacteriën. Het is dus verstandig zo snel mogelijk in te grijpen om zodoende het aantal infecties te beperken.

Bestrijding van karperluis:
De karperluis op de vis kan worden bestreden middels een zoutbad (20 minuten in 20 gram jodiumvrij zout/liter met beluchting; eventueel herhalen). De luis droogt door het hoge zoutgehalte uit en sterft. Deze methode is echter niet bruikbaar voor bestrijding van karperluis in de vijver. Dit omdat herbesmetting optreedt zodra de vis wordt teruggezet. Bestrijding van de luis in de vijver kan plaatsvinden met behulp van Trichloorfon (0,25 g per 1000 liter); de behandeling dient nog drie keer te worden herhaald om de jonge luizen (uitgekomen eitjes) ook te doden. Bij 15-20°C wordt de behandeling wekelijks uitgevoerd. Omdat het hier een middel betreft dat geen effect heeft op de bacteriën kan met mate worden doorgevoerd en kan de filter doordraaien. De UV dient bij toepassen van bestrijdingsmiddelen altijd uit te staan omdat deze straling het middel inactief kan maken. Het zelfde geldt voor ozonapparatuur. Eventueel aanwezige zeoliet of actieve kool dient uit het filter worden verwijderd en te worden behandeld in zout (zie hierboven). De zeoliet kan pas na de volledige kuur worden teruggeplaatst in het filter (zeoliet bindt name-lijk medicijnen).

Ankerworm
De ankerworm behoort evenals de karperluis tot de groep van Arthropoden. De ankerworm kent ook meerdere stadia: de volwassen ankerworm, eitjes en larvenstadia. Ankerwormen dringen door tot onder de schubben en verankeren zich daar. Ook op andere plaatsen van de vis (bijvoorbeeld op de vinnen of kieuwen) kan men ze vinden. De ankerworm blijft op de vis aanwezig totdat
deze sterft. De lengte van de ankerworm bedraagt maximaal 1 cm. De ankerworm leeft van de bloedsappen en verzwakt op deze manier de vis.

Bestrijding van de ankerworm:
De bestrijding is identiek aan de bestrijding van kar-perluis. De vijver behandeling met Trichloorfon dient 4 keer achtereen te worden uitgevoerd (eens per week bij 15-20°C) omdat niet alle stadia gevoelig zijn voor het middel (larven zijn niet gevoelig en moeten dus eerst ontwikkelen alvorens ze kunnen worden gedood door het middel). Voeren en filteren mag doorgaan. De UV evenals aanwezige ozonapparatuur moet tijdens de behandeling worden uitgezet. Zeoliet dient gedurende de kuur weer uit het systeem verwijderd te worden en te worden behandeld met zout.

Schimmel
Schimmels zijn altijd in de vijver aanwezig en zijn over het algemeen nuttige helpers in het afbreken van dood organisch materiaal. Schimmels kunnen een gezonde vis niet aantasten en kunnen dus ook nooit in directe zin een oorzaak voor een ziekte zijn. Schimmelaantasting treedt pas op wanneer de huid beschadigd is (door vangen, schuren, op de kant springen, vorstschade etc.) of wanneer er een andere parasiet aanwezig is die wonden veroorzaakt. Schimmel aantastingen treden vanwege het verband met een verlaagde immuniteit van vissen meer bij lagere temperaturen op. Schimmels zijn herkenbaar aan het witte draadachtige pluis dat zich vanuit een onderliggende wond ontwikkelt.

Bestrijding van schimmel:
Bestrijding van schimmelaantasting leidt alleen tot een oplossing wanneer tevens de oorzaak van de ver-wondingen wordt weggenomen / bestreden. De bestrijding is dan simpelweg uit te voeren met een vijver behandeling van Formaline en Malachietgroen. Volle advies dosering op dag en herhalen op dag 3 of 4. De vijver dient belucht te worden en de filter moet worden uitgezet (anders wordt malachiet vastgelegd in het fil-termateriaal tenzij er alleen filtermateriaal zoals borstels en kunststof producten worden gebruikt). Het filter moet worden belucht, in zichzelf draaien of worden afgetapt, om dood water (afsterven van de filter bacteriën) te voorkomen en weer gevuld en aangezet na 1 week. Indien er een parasiet bij betrokken is die de wonden veroorzaakt moet eerst deze worden bestreden alvorens men de (secundaire) schimmel aanpakt. Indien de parasiet is bestreden kan de schimmel ook worden bestreden door enkele dompelingen in een zoutbad uit te voeren (elke 2 dagen 10 minuten in 20 gram jodiumvrij zout/liter met beluchting; maximaal 3 keer).

Algen
Een algenaantasting treedt eveneens op wanneer de vis verwondingen heeft opgelopen. Algen veroorzaken zelf geen ziekte problemen. Wanneer de oorzaak van de verwonding is bestreden, kan de alg op dezelfde wijze worden betreden als een schimmel aantasting.

Karperpokken
Karperpokken zijn het gevolg van een virus aantasting die zich met name uit bij de overgang van de koude naar de warmere periode. In deze fase is het immuun systeem van de vis nog niet actief; voor het virus is een temperatuur van 10-14°C echter voldoende om al actief te worden. Het virus kan lange tijd inactief in de cellen van vis aanwezig zijn. Op momenten van stress en de overgang van koud naar warm kunnen de virussen dan actief worden en pokken veroorzaken. Karperpokken zijn besmettelijk maar niet dodelijk. Overdracht vindt plaats via contact tussen de vissen en ook via het water. Aanwezigheid van open wonden vereenvoudigd de overdracht.

Bestrijding van de karperpokken:
Er zijn geen bestrijdings middelen voorhanden waar mee virussen kunnen worden bestreden. Virusinfecties kunnen alleen worden voorkomen middels vaccinatie (evenals bij het griepvirus). Vaccinatie tegen karperpokken vindt echter niet plaats bij vijvervissen. Praktijkervaring leert echter dat de karperpokken ook kunnen worden bestreden middels het eigen immuun systeem van de vis. Door de temperatuur langzaam omhoog te brengen naar 27°C en deze temperatuur ± 2 weken aan te houden kan het immuun systeem dermate worden geactiveerd dat de karperpokken in zijn geheel worden teruggedrongen. In de meeste gevallen komen deze dan ook niet meer terug.

Voorbereiding voor de winter
Omdat de temperaturen in het najaar terug gaan lopen en de werking van bestrijdingsmiddelen ook minder wordt of zelfs in zijn geheel niet werken bij lage tem-peraturen, is het noodzakelijk eventuele ziekten te bestrijden voordat de watertemperatuur onder de 12°zakt. Voor bestrijding van bacteriën geldt in veel gevallen zelfs een minimum temperatuur van 15°C. Koop geen vissen meer in het najaar (watertemperatuur lager dan 10°C) die niet goed doorvoed zijn. Deze zullen de winterperiode moeilijk doorstaan vanwege de geringe reserves. Hierbij komt nog dat eventuele ziekten die zich ontwikkelen bij deze temperaturen moeilijk te bestrijden zijn. Indien je toch vissen in deze periode koopt, plaats deze dan in een quarantaine systeem bij hogere temperaturen (hoger dan 15°C), zodat je deze reserves aan kunt vullen middels bij voeren. Indien de vijver wordt verwarmd, is het niet doorvoed zijn minder van belang omdat je dan in de winter door kunt voeren en de reserves nog aan kunt vullen.

Teneinde de vissen goed de winter in te laten gaan, is het raadzaam om bij een watertemperatuur van ±13°C een controle op parasieten uit te laten voeren, om eventuele problemen nog tijdig aan te pakken en de vissen schoon de winter in te sturen. Uit het voorgaande kunt u opmaken dat een goede thermometer onmisbaar is voor de echte koi liefhebber. Zoals uit dit artikel is gebleken is het aantal problemen dat met het blote oog herkenbaar is, slechts gering. De meeste problemen worden veroorzaakt door organismen die niet met het blote oog zichtbaar zijn en waarvan de gevolgen (symptomen) niet zo eenduidig zijn dat je aan de hand hiervan kunt zeggen: "Die vis heeft Trichodina of wormen". Voor het vaststellen van de meeste oorzaken voor ziekten is een microscopisch onderzoek dan ook onmisbaar.Voor meer informatie kunt U contact opnemen met: René de Greeff
Koi Health Care Centre 06-12924648

[link]

Ziekteproblemen in het najaar: verschenen in september 2001
waardoor er wijzigingen kunnen zijn in bestrijdings methodieken
Voor behandeling raadpleeg een specialist